System CESOP i jego cele

DZIĘKI APLIKACJI ION SPRAWOZDANIE CESOP BĘDZIE PRZYGOTOWANE W FORMACIE XML ZGODNIE ZE WSZYSTKIMI WYMAGANIAMI NADZORCY.

‍CESOP a dokładniej Centralny Elektroniczny System Informacji o Płatnościach nakłada nowe obowiązki raportowania na dostawców usług płatniczych, w tym banki oraz instytucje kredytowe. Na podstawie dyrektywy i rozporządzenia Rady Unii Europejskiej powstała ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 996), która definiuje cel oraz samą sprawozdawczość CESOP.

Celem systemu jest:

• Zwalczanie transgranicznych oszustw w dziedzinie VAT spowodowanych nieuczciwym zachowaniem niektórych przedsiębiorstw w obszarze transgranicznego e-handlu.
• Wykrywanie nieuczciwych przedsiębiorstw oraz kontrola zobowiązań z tytułu VAT.
• Umożliwienie właściwym organom państw członkowskich prowadzenie kontroli dostaw i świadczenia usług.

Sposób realizacji i warunki CESOP

Aby zrealizować postawione cele zostanie utworzony Centralny Elektroniczny System Informacji o Płatnościach, do którego podmioty zobowiązane będą przekazywały zdefiniowane przez rozporządzenie dane, które będą udostępniane organom podatkowym. Dodatkowo, dostawcy usług płatniczych będą zobowiązani do prowadzenia i zgłaszania ewidencji niektórych płatności transgranicznych, opartej na lokalizacji płatnika i lokalizacji odbiorcy płatności. Nadzorca podkreśla, że przechowywanie ewidencji będzie dotyczyło jedynie płatności transgranicznych, które mogą wskazywać na prowadzenie działalności gospodarczej. Płatność uznaje się za płatność transgraniczną w przypadku, gdy płatnik znajduje się w jednym państwie członkowskim, a odbiorca płatności znajduje się w innym państwie członkowskim, na terytorium trzecim lub w państwie trzecim.

Obowiązek prowadzenia ewidencji i obowiązek sprawozdawczy nakładany będzie na dostawcę usług płatniczych w momencie przekroczenia pułapu ponad 25 płatności transgranicznych na rzecz tego samego odbiorcy płatności w trakcie kwartału kalendarzowego.

Podmioty objęte nowymi obowiązkami

Podmiotami wchodzącymi w zakres obowiązku sprawozdawczego są dostawcy usług płatniczych należący do czterech kategorii:

1. Instytucje kredytowe, które obejmują głównie banki mające siedzibę w Europie oraz europejskie oddziały instytucji kredytowych mające siedzibę poza UE.
2. Pieniądz elektroniczny, który może obejmować szeroki zakres instytucji świadczących usługi płatności elektronicznych, takich jak dostawcy portfela elektronicznego lub dostawcy elektronicznych kuponów/kart.
3. Instytucja płatnicza, która może obejmować szeroki zakres usług płatniczych, w tym wydawanie kart kredytowych/debetowych, pozyskiwanie transakcji płatniczych, przetwarzanie płatności, inicjowanie płatności itp.
4. Poczta w GIRO (produkt poza bankowy oferowany przez firmy pożyczkowe), która świadczy usługi płatnicze.

Sprawozdawczość

Artykuł 110 c. ustawy definiuje zakres sprawozdawczości jako:

1. BIC (SWIFT) lub dowolny inny kod identyfikacyjny firmy, który jednoznacznie identyfikuje dostawcę usług płatniczych,
2. imię i nazwisko lub nazwę odbiorcy płatności, w których posiadaniu jest dostawca usług płatniczych,
3. jeśli jest dostępny, numer identyfikacyjny VAT lub inny krajowy numer podatkowy odbiorcy,
4. IBAN, a jeżeli IBAN nie jest dostępny, inny dostępny identyfikator, który jednoznacznie identyfikuje i rozpoznaje lokalizację odbiorcy,
5. BIC lub inny kod identyfikacyjny instytucji, który jednoznacznie identyfikuje i podaje lokalizację dostawcy usług płatniczych działającego w imieniu odbiorcy płatności, w przypadku, gdy odbiorca otrzymuje środki nie mając rachunku płatniczego,
6. jeśli jest dostępny, adres odbiorcy płatności, który jest w posiadaniu dostawcy usług płatniczych,
7. dane dotyczące płatności transgranicznych oraz zwrotów płatności zidentyfikowanych jako odnoszące się do płatności transgranicznych.

Dokładny opis wymaganych danych został opisany w Rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2022/1504 z dnia 6 kwietnia 2022 r. w Załączniku.

Techniczna strona sprawozdania

Sprawozdanie należy przygotować w formacie XML, na podstawie schematu xsd. Schemat jest zgodny z rozporządzeniem Rady (UE) 2020/283 i dyrektywą Rady (UE) 2020/284 oraz zgodny dla wszystkich Państw Członkowskich. Oznacza to, że polski nadzorca przyjął unijny schemat bez zmian.

Schemat xsd dla danych o płatnościach jest zgodny z podejściem stosowanym w innych systemach transeuropejskich i będzie wykorzystywany do wymiany danych o płatnościach między następującymi interesariuszami:

• dostawcami usług płatniczych i krajowymi administracjami podatkowymi,
• a następnie między krajowymi administracjami podatkowymi a systemem CESOP.

W Polsce wyżej opisywana wymiana będzie przebiegać następująco:

‍

‍

Wygenerowanie sprawozdanie XML, zgodne z międzynarodowym schematem, powinno zostać wysłane do Szefa KAS poprzez Interfejs usług JPK. Ministerstwo Finansów już udostępniło środowisko testowe, na które powinno się wgrywać dane fikcyjne.

Do obsługi sprawozdań listowych i hierarchicznych, takich jak CRS, FATCA i CESOP, dedykowana jest aplikacja iON. W tej aplikacji możliwe jest spełnienie obowiązku sprawozdawczego w zautomatyzowany i efektywny sposób. Aplikacja gwarantuje poprawność sprawozdania dzięki dwustopniowej walidacji: względem reguł oraz względem schematu xsd. Oznacza to, że sprawozdanie zawsze zostanie przyjęte przez portal nadzorcy.

W aplikacji iON wdrożony został cykl życia sprawozdania dostosowany do wymogów konkretnej sprawozdawczości. Dla CESOP, aplikacja umożliwi utworzenie sprawozdania, automatyczne jego zasilenie danymi z bazy danych, weryfikację błędów, generację sprawozdania, podpisanie i zaszyfrowanie pliku XML, wysyłkę oraz odbiór komunikatu z wynikiem walidacji w systemie CESOP. Dodatkowo, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Klientów, sprawozdanie zostanie udostępnione w języku polskim.

Harmonogram raportowania

Przepisy ustawowe w państwach członkowskich powinny zostać przyjęte i opublikowane najpóźniej do dnia 31 grudnia 2023 r. A stosowanie przepisów powinno zostać rozpoczęte od dnia 1 stycznia 2024 r. Oznacza to, że pierwsze przekazanie danych odbędzie się za okres styczeń-marzec 2024 roku oraz ma zostać przekazane do nadzorcy do końca kwietnia 2024 roku. Kolejne dane będą przekazywane w cyklach kwartalnych do końca miesiąca następującego po zakończeniu kwartału. Terminy raportowania za 2024 rok prezentują się następująco:

‍

Do 10 maja Krajowa Administracja Skarbowa będzie zobowiązana przekazać dane po raz pierwszy na poziom Unii Europejskiej. Kolejne przekazania będą odbywać się za okres kwartalny nie później niż dziesiątego dnia drugiego miesiąca następującego po upływie kwartału, którego dotyczą informacje.

CESOP

Na mocy art. 24a rozporządzenia zostanie utworzony centralny elektroniczny system informacji o płatnościach. Ma on za zadanie:

• umożliwić państwom członkowskim przekazywanie przechowywanych na poziomie krajowym informacji o płatnościach,
• zagregować i zwizualizować wszystkie istotne informacje o płatnościach związane z VAT,
• umożliwić uzyskanie pełnego obrazu płatności otrzymanych przez odbiorców od płatników w UE,
• wykrywanie i niwelowanie nieprawidłowości oraz błędów,
• przeprowadzanie automatycznej analityki i oznakowywanie podejrzanych odbiorców płatności.

Dostęp do danych zbieranych w CESOP będzie możliwy dla urzędników Eurofisc pracujących dla państw członkowskich, w celu prowadzenia dochodzeń w sprawie oszustw związanych z VAT.

Przechowywanie danych

W związku z tym, że ewidencja jak i sprawozdanie zawierać będą dane wrażliwe, wyznaczono termin trzech lat kalendarzowych jako termin przechowywania danych.

Dane w CESOP mają być przechowywane przez okres pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym państwa członkowskie przekazały informacje do systemu.

‍

Podstawa prawna

1. Dyrektywa Rady (UE) 2020/284 z dnia 18 lutego 2020 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do wprowadzenia pewnych wymogów dla dostawców usług płatniczych.
2. Rozporządzenie Rady (UE) 2020/283 z dnia 18 lutego 2020 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 904/2010 w odniesieniu do środków służących wzmocnieniu współpracy administracyjnej w celu zwalczania oszustw w dziedzinie VAT.
3. Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2022/1504 z dnia 6 kwietnia 2022 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (UE) nr 904/2010 w odniesieniu do utworzenia centralnego elektronicznego systemu informacji o płatnościach (CESOP) w celu zwalczania oszustw związanych z VAT.
4. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.